Stowarzyszenie "Uniwersytet Trzeciego Wieku w Andrychowie"

To już kolejny – siódmy rok działalności Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Andrychowie. Jak czytamy na starej stronie CKiW – 6. października 2005 roku w Andrychowie powstał Uniwersytet Trzeciego Wieku. Ideą UTW jest aktywizacja intelektualna, fizyczna i psychiczna osób, które zakończyły swoją pracę zawodową. Na program złożą się wykłady, seminaria i warsztaty z wielu dziedzin nauki m.in. biologii, historii sztuki, psychologii, chemii, medycyny, języka polskiego. W okresie wiosenno-letnim organizowane będą wycieczki, które pozwolą poznać ciekawe miejsca naszego regionu. UTW to wspólne dzieło Danuty Bańskiej i Stanisława Krzyścina. Swoim pomysłem zarazili oni Zbigniewa Przybyłowicza, ówczesnego dyrektora Centrum Kultury i Wypoczynku, który zgodził się, aby jego instytucja objęła patronatem działalność Uniwersytetu. – czytamy pod tym linkiem Minęło 6 „akademickich” lat i studenci spotkali się kolejny raz na rozpoczęciu nowego roku. Zapraszamy na fotoreportaż dokumentujący inauguracyjny wykład UTW w roku 2011/2012

Spotkanie rozpoczęła Prezes „Stowarzyszenia Uniwersytet Trzeciego Wieku w Andrychowie” – Danuta Bańska : Dzisiaj zaczynamy siódmy rok działalności. Jest to dokładnie ta data w której zaczynaliśmy w 2005 roku pierwszy wykład eksperymentalnego UTW. Zaczynało 28 osób. Eksperyment udał się. W dniu dzisiejszym spotykamy się po raz siódmy na inuguracji nowego roku zajęć.

Na spotkanie przybyli szanowni goście – Burmistrz Andrychowa Tomasz Żak, przedstawiciele instystucji wspierających – Małgorzata Matusiak – prezes ABS Bank Spółdzielczy, Dyrektor andrychowskiego LO – Paweł Mrzygłód, dyrektor CKiW – Zbigniew Matejko, Kierownik MDK – Zbigniew Przybyłowicz, Przedstawiciel Rady Programowo Naukowej – Leon Ferfecki

Tematem pierwszego spotkania było pytanie : Czy najlepsze lata mamy jeszcze przed sobą?

Wykład poprowadził dr Tomasz Ocetkiewicz – specjalista chorób wewnętrznych i geriatrii, który pracuje w katedrze Epidemiologii i Medycyny Zapobiegawczej Colegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, m.in. prowadzi badania nt. zachowania w zdrowiu i chorobie jako wyznacznika jakości życia osób starszych wiekiem.

Prelegent spojrzał na problem zdrowia i osób starszych z perspektywy zarówno lekarza praktyka jak i osoby mającej wiedzę na temat nauk społecznych. Pracuje w Zakładzie Socjologii Medycyny Katedry Epidemiologii

Juz na początku padło pytanie – czy jesień życia niesie ze sobą więcej nagatywnych, czy też pozytywnych aspektów?

Z punktu widzenia lekarza jeżeli chce sie nieść pomoc pacjentowi, aby dobrze poznać i mieć umiejętność poradzenia sobie z różnymi jego chorobami należy poznać człowieka od strony anatomii, fizjologii, pokonać kolejne poziomy nauk – spojrzeć na organizm człowieka na poziomie organicznym – anatomia, czy patomorfologia, histologia, cytobiologia, aż po procesy chemiczne – biochemię, by dostać się na poziom molekularny – genetykę.

Jeżeli chcemy mieć pełny obraz człowieka – nie możemy zapominać, że nikt z nas nie jest samotną wyspą. Każdy wchodzi w interakcje społeczne – mamy rodziny, krąg znajomych. Ten szereg rodzin tworzy społeczność lokalną, a szereg społeczności – społeczeństwo. Jeżeli chcemy właściwie podejść do pacjenta – musimy pamiętać że jest również członkiem społeczeństwa. Jeśli zbyt mocno zejdziemy do poziomu komórek i genetyki – stracimy z oczu istotę sprawy – pacjenta jako całość.

Jeżeli chcemy, żeby społeczeństwo dobrze funkcjonowało – również nie możemy zapominać o pojedynczym człowieku, może nam wtedy grozić to, co przyniósł ze soba XX wiek.

Powinniśmy widzieć człowieka – skoncentrować się na nim. Rodzi się pytanie – Jak zachować siły witalne i cieszyć się życiem w jego jesieni? Aby na nie odpowiedzieć – musimy poznać definicję zdrowia. Jest ich kilka.

Zdrowie to stan pewnego dobrostanu – fizycznego, psychicznego i społecznego. We wszystkich tych wymiarach człowiek powinien czuć się dobrze. Również funkcjonowanie społeczne jest powiązane ze zdrowiem człowieka. Kolejna definicja zdrowia mówi, że zdrowie to stan w którym dana osoba jest zdolna realizować swoje potrzeby czy ambicje i dostosowywać się do zmian w środowisku. Ta definicja zdrowia jest bardzo optymistyczna – zakłada pewną kreatywność, twórczość, możliwości które daje sprawne funkcjonowanie organizmu. Zdrowie – to również brak objawów choroby. Taka właśnie definicja występuje w świadomości potocznej.

Można pomyśleć o zdrowiu jako o możliwości wywiązywania się z poszczególnych codziennych czynności – np. depresja może skutecznie uniemożliwić działania człowieka.

Idąc dalej w kierunku definiowania zdrowia można się dopatrzyć kilku jego wymiarów (nawet sześciu) – z których wymiar społeczny można połączyć z zawodowym. Jest też wymiar intelektualny – zdobywanie wiedzy, emocjonalny – relacje z ludźmi, i w końcu – wymiar duchowy, dzięki któremu mamy etykę wartości, ocenę naszego postępowania.

Jeżeli pomyślimy o wymiarze społecznym bardzo ważnym jest kontakt z ludźmi, dobre relacje z otoczeniem, panowanie nad swoimi zachowaniami i własnym życiem, umiejętność cieszenia się życiem, odnalezienia sensu życia. Bardzo ważny jest wymiar społeczny – możlowość stwierdzenia – jestem komuś potrzebny, coś ktoś ode mnie oczekuje, mogę się na coś przydać, oczekiwać rady, pomocy.

Dzięki temu możemy osiągnąć dobrostan społeczny – pozytywne lub negatywne doświadczenia które są rezultatem pełnienia określonych ról społecznych.

Lekarz musi zdiagnozować chorobę, leczyć ją i zaproponować optymalna terapię – natomiast socjolog w medycynie bardzieje się zastanawia co się stało, że pacjent trafił do lekarza w takim stanie – czy lekceważył zdrowie, jaki tryb życia prowadził, jak traktował szkodliwe aspekty zachowań. Lekarz zobaczy aktualny stan zdrowia, socjolog to, co spowodowało w jaki sposób poprzednie zachowania doprowadziły do choroby.

Pozytywne askpekty zdrowia to dobre samopoczucie,  dobre radzenie sobie ze stresem,  wsparcie społeczne – rodzina znajomi, przyjaciele (tutaj akurat nie zawsze ilość przekłada się na jakość), ważna jest częstość wychodzenia z domu, chęć spotykania się z ludźmi. Jest ona miernikiem stanu psychicznego. Ważna jest również rola, którą spełniamy w społeczeństwie. Na zdrowie wpływa również stan naszego umysłu i fakt jak panujemy nad naszymi emocjami.

Od czego zależy nasze zdrowie?

1. Predyspozycje biologiczne i genetyczne

2. Środowisko fizyczne

3. Czynniki kulturowe i społeczno ekonomiczne

4. Styl zycia

Nieco ponad połowę odpowiedzialności za stan zdrowia stanowi styl życia! Powiedzenie nasze zdrowie w naszych rękach ma tutaj jak najbardziej uzasadnione znaczenie! Biologiczne i genetyczne predyspozycje oraz środowisko fizyczne – statystycznie decydują każde w 20 % o stanie naszego zdrowia. Czynniki kulturowe i społeczno-ekonomiczne (czyli dostęp do możliwości leczenia się ) to tylko 10%. Wynika z tego, że w zdecydowanej większości mamy wpływ na własne zdrowie. Oczywiście – nie poruszono tutaj wszystkich aspektów np. takich jak rozwój nauki, techniki, rozwój rynku leków i sposobów leczenia – które mają bardzo duży pływ na mozliwość poprawy zdrowia – najczęściej jednak, są poza naszymi zdolnościami finansowymi.

Prelegent podał również prognozy na przyszłość – np. to jak będzie się rozwijała piramida wieku. W 2030 r. przybędzie osób w wieku 50+ 60 +, będzie mniej osób w wieku produkcyjnym. Coraz więcej potrzeba będzie wykwalifikowanych osób pielęgnujących osoby niepełnosprawne. Przewiduje się, że w zdecydowanej mierze to rodzina będzie podstawowym miejscem opieki nad seniorem – miejscem wsparcia emocjonalnego.

Czy możemy przygotować się do jesieni życia? Tak! Należy wziąść odpowiedzialność za swoje zdrowie, prowadzić odpowiedni styl życia, dietę, unikać nadmiaru leków. Jeśli przygotujemy się do starości – będziemy mogli pomóc innym – a przez to pomożemy również sobie

Problem starzenia sie społeczeństw jest na tyle poważny, że Światowa Organizacja Zdrowia w roku 2002 zaprezentowała ramową politykę dotyczącą aktywnego starzenia się. Przyjęto deklarację polityczną i międzynarodowy plan działania dotyczący aktywnego starzenia się. Zawiera to przesłanie dla społeczeństw, aby wzmacniały zachowania nakierowane na pełną akceptacje ale i możliwości rozwoju osób starszych. Ten wiek będzie więc związany z rozwojem osób starszych, potwierdzając tezę, że starość nie musi być wiekiem w którym należy sie wycofywać.

W Polsce pojawia się ogromny rynek usług w zakresie rehabilitacji, organizacji czasu, pomocy w sprawach codziennych, doradztwa – reprezentantów/pełnomocników osób starszych, które wraz z rozwojem technologii, prawa itp. – będą pomagały starszym osobom funkcjonować w społeczeństwie.

Prelegent odwołał sie również do nauczania Błogosławionego Jana Pawła II, przytaczając fragmentu jego listu do Braci i sióstr – ludzi w podeszłym wieku, który Jan Paweł II napisał z perspektywy swojej starości.

Podczas spotkania swoje umiejętności zaprezetowała młodzież działająca w ramach Teatru „Na Marginesie” i Grupy teatralnej „Jaka”

To jest lekarstwo na dobrą przyszłość – wskazała na kartkę z programem zajęc Uniwersytetu na najbliższy rok – Prezes Stowarzyszenia – Danuta Bańska – zapraszając studentów do udziału w zajęciach i warsztatach.

Na zakończenie – Pani Prezes podała informacje na temat działalności Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Polsce. W tej chwili działa ich ok. 350 i bardzo dużo dzieje się w tym temacie. To co się dzieje teraz w środowisku uniwersytetów III wieku jest ważne. W lipcu powstał Parlamentarny Zespół do spraw Uniwersytetów III wieku , przewodniczącym jest Michał Szczerba. W Szczawnicy Premier Donald Tusk spotkał się z przedstawicielami UTW Małopolski.

Rok 2012 – już postanowiono – będzie rokiem UTW – patronuje temu Prezydentowa Anna Komorowska. Główną misją projektu będzie podniesienie kształcenia ustawicznego seniorów do rangi zadania administracji centralnej i objęcie go systemową koordynacją i wsparciem finansowym ze strony ministerstwa. Zwieńczeniem działań będzie kongres UTW w Sali Kongresowej – odbywający się pod hasłem „Innoowacyjne Uniwersytety Trzeciego Wieku dla społeczeństwa obywatelskiego”.

Dzięki staraniom środowiska UTW w Małopolsce – małopolski Sejmik województwa przyjął w strategii na lata 2011-2020 zapis wdrożenie systemowych rozwiązań zwiększającch poziom uczestnictwa osób starszych w systemie kształcenia ustawicznego, w tym – instrumentów finansowego wsparcia Uniwersytetów III wieku.

Na zakończenie prezes UTW odczytała List od profesora Jerzego Buzka skierowany do słuchaczy UTW:

Prof. dr hab. inż. Jerzy Buzek.
Poseł do Parlamentu Europejskiego

Przewodniczący Parlamentu Europejskiego

Szanowni Państwo,

W dniu 14 września 2011 roku Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej podjęły Decyzję w sprawie Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej 2012.
Decyzja ta ma na celu ułatwienie tworzenia kultury aktywności osób starszych w Europie w oparciu o zasadę społeczeństwa otwartego na wszystkie grupy wiekowe.
Z okazji rozpoczynającego się roku akademickiego 2011/2012 w Uniwersytetach Trzeciego Wieku pragnę złożyć Wszystkim Państwu – Słuchaczom Uniwersytetów Trzeciego Wieku – serdeczne życzenia realizacji planów i zamierzeń w zakresie poszerzania wiedzy, nabywania nowych umiejętności, aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym oraz satysfakcji z podejmowanych wyzwań.

Jerzy Buzek

Teraz przed studentami – sporo pracy. W tym semestrze zajęcia będą prawie co tydzień.

Spotkanie podsumował Burmistrz Andrychowa :

Nie każdy zdaje sobie sprawę, że w wieku przysłowiowego spoczynku – emerytury – można aktywnie działać. Bardzo się cieszę, że są osoby, które chcą mimo tego, że juz nie działają zawodowo – dalej się dokształcać. To wzbogaca każdą osobowość, życie każdego człowieka – wzmacnaijąc również więź społeczną. - zakończył burmistrz Andrychowa – Tomasz Żak –  życząc pomyślności zdrowia i jak najwięcej pozyskanej wiedzy.

Materiał opracował Jarosław Skupień